Thuận lợi và thách thức khi đấu thầu qua mạng

Thuận lợi và thách thức khi đấu thầu qua mạng

Đấu thầu qua mạng (đấu thầu online) đang dần hình thành con đường tất yếu để các nhà thầu dù lớn hay nhỏ đều phải tham gia các gói thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Vậy những thuận lợi, khó khăn và thách thức nào đang chờ đợi các nhà thầu trên con đường này? Bài viết này công ty CAF sẽ chia sẻ chủ đề này.

Lợi ích mà đấu thầu qua mạng, Thuận lợi và thách thức khi đấu thầu qua mạng

Chúng ta biết rằng việc tiến hành đấu thầu qua mạng mang lại lợi ích vô cùng to lớn cho các cá nhân, doanh nghiệp lẫn bên mời thầu khi tham gia trên hệ thống.

Đầu tiên phải nói đến đó là thông tin được công khai, minh bạch, tất cả các Hồ sơ yêu cầu/Hồ sơ mời thầu đều phải được công khai trên hệ thống dù có đấu thầu qua mạng hay không qua mạng, đây có thể nói là ưu điểm vượt bậc.

Tiếp đến là thông tin được tiếp cận nhanh chóng, chính xác và giảm thiểu thời gian và chi phí thủ tục mang tính hành chính.

Thuận lợi và thách thức khi đấu thầu qua mạng

Chuẩn bị và nộp hồ sơ dự thầu hoàn toàn trên mạng một cách thuận lợi và nhành chóng chỉ cần máy tính kết nối internet.

Bên cạnh đó, toàn bộ thông tin đấu thầu như kế hoạch lựa chọn nhà thầu, thông báo sơ tuyển, thông báo mời thầu, hồ sơ mời thầu, biên bản mở thầu, báo cáo đánh giá tổng hợp, kết quả lựa chọn nhà thầu… đều được công khai trên hệ thống, từ đó tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng cho tất cả nhà thầu khi tham gia đấu thầu qua mạng.

Có thể nói, đấu thầu qua mạng mang lại một cơ hội lớn cho các tay chơi mới khi gần như thiết lập lại cuộc chơi cho thị trường mua sắm công một cách công bằng và minh bạch.

Cơ sở pháp lý, Thuận lợi và thách thức khi đấu thầu qua mạng

Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT

Chúng ta đã biết đấu thầu qua mạng là lộ trình Chính phủ đang tiên quyết theo đuổi nhằm đáp ứng đòi hỏi thực tiễn của cuộc cách mạng 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới.

Lộ trình cho giai đoạn 2020-2025 đã được Chính phủ giao và Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành theo Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT

Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 5 tỷ đồng và thuộc lĩnh vực xây lắp có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng, trừ trường hợp đối với các gói thầu chưa thể tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng hoặc các gói thầu có tính đặc thù;

Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng các gói thầu đạt tối thiểu 60% số lượng gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh và tổng giá trị gói thầu đạt tối thiểu 25% tổng giá trị các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh.

Năm 2021:

Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng và thuộc lĩnh vực xây lắp có giá gói thầu không quá 20 tỷ đồng, trừ trường hợp đối với gói thầu chưa thể tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng hoặc các gói thầu có tính đặc thù;

Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng các gói thầu đạt tối thiểu 70% số lượng gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh và tổng giá trị gói thầu đạt tối thiểu 35% tổng giá trị các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh.

Giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025:

Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng tối thiểu 70% các gói thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật đấu thầu;

Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng toàn bộ (100%) gói thầu sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập;

Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng toàn bộ (100%) gói thầu mua sắm tập trung.”

Thực tiễn triển khai Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT, Thuận lợi và thách thức khi đấu thầu qua mạng

Thực tế nếu xem xét các số liệu thống kê cho thấy 05 tháng đầu năm 2020, tỷ lệ các gói thầu đã thực hiện đấu thầu qua mạng đã đạt được 78,7% trên tổng số gói thầu trong phạm vi đấu thầu qua mạng và đạt 74,8% chiếm trên tổng số gói thầu; Đạt tỷ lệ về giá trị tương ứng là 48,9% và 30,9%

Hiện tại một số Bộ ngành thậm chí còn thực hiện 100% đấu thầu qua mạng như Bộ Ngoại giao, Tòa án Nhân dân tối cao, Văn phòng Quốc hội.

Qua những số liệu và tình hình thực tế triển khai trên cho chúng ta thấy rằng việc tham gia đấu thầu qua mạng là con đường tất yếu mà các nhà thầu muốn khai thác “mỏ vàng” từ các nguồn vốn trên Hệ thống đấu thầu của Chính phủ.

Hạ tầng kỹ thuật đã có những bước phát triển vượt bậc kèm theo chính sách vĩ mô hỗ trợ

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển nhanh chóng của đất nước, hệ thống hạ tầng viễn thông của Việt Nam cũng có bước phát triển đột phá, đưa nước ta thành một trong những nước có hạ tầng viễn thông phát triển nhanh nhất trong khu vực, chất lượng dịch vụ viễn thông cùng không ngừng cải thiện, mang đến cho người sử dụng chất lượng ngang hàng với khu vực. Việc này là tiền đề rất lớn cho các cá nhân, doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận rộng rãi các nguồn thông tin, đặc biệt là các nguồn vốn dồi dào từ đầu tư công, chi tiêu công, vốn vay ưu đãi và các nguồn vốn xã hội hóa khác.

Song song với sự phát triển về hạ tầng viễn thông nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn, trong những năm gần đây sự quyết liệt vào cuộc của cả hệ thống chính trị nhằm sớm đưa Việt Nam tiếp cận với cuộc cách mạng 4.0 cũng là điều kiện vô cùng thuận lợi cho mọi thành phần kinh tế xã hội giúp ra đời các công cụ chuyển đổi số cho doanh nghiệp tham gia đấu thầu.

Đấu thầu qua mạng cũng không nằm ngoài vòng quay tất yếu lịch sử đó, thậm chí theo đánh giá của một số chuyên gia, còn có sự phát triển nhanh, vượt bậc, tạo thuận lợi rất lớn cho các nhà thầu tham gia, mở ra kỷ nguyên số kết nối giữa chủ đầu tư với các nhà thầu cũng như giữa chính các nhà thầu với nhau.

Thách thức mà các nhà thầu sẽ gặp phải khi tham gia đấu thầu qua mạng

Thách thức đặt ra đối với các nhà thầu khi tham gia đấu thầu trên mạng không phải là không có, tuy nhiên theo đánh giá của chúng tôi kể cả với những nhà thầu mới “toanh” hay những nhà thầu đã lão luyện trước đây thì không phải là vấn đề lớn, chỉ là thời gian tìm hiểu và các công cụ hỗ trợ cộng với kinh nghiệm mà thôi.

Việc khó nhất, chúng tôi cho rằng đó là tư tưởng, vì nguồn gốc dẫn đến hành động là tư tưởng. Lâu nay quan niệm, khái niệm về việc “cho thầu”, “có mối quan hệ”, “xin cho”, “sắp xếp” cũng đã có một thời gian dài ăn sâu vào tư tưởng không ít nhiều người, thực tế đó đang dần thay đổi, thậm chí hàng ngày, trước đây cho rằng phải có “quan hệ” thì hãy tham gia đấu thầu, còn không thì phí công vô ích, nhưng thực tiễn bây giờ đã khác rất nhiều, đặc biệt là khi tham gia đấu thầu qua mạng. Bản thân chủ đầu tư/bên mời thầu cũng chẳng bao giờ biết nhà thầu nào sẽ tham gia, họ ở đâu, chỉ khi nào đến giờ hệ thống mở ra thì mới biết, việc “sắp xếp” hoặc có muốn “sắp xếp” dường như trở thành khó khả thi cộng với nhận thức của các nhà thầu, chủ đầu tư ngày càng am hiểu luật và hệ thống chính trị ngày càng xử nghiêm những trường hợp vi phạm.

Một thách thức nữa không ít các nhà thầu gặp phải đó là nhân lực, đặc biệt là nhân lực có thể chuyển đổi từ đấu thầu trực tiếp sang đấu thầu qua mạng đòi hỏi có một số kỹ năng nhất định về công nghệ thông tin, đối với các tỉnh thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh hay Đã Nẵng thì điều này có thể ít trở ngại hơn nhưng tại các địa phương khác và vấn đề không nhỏ mà các doanh nghiệp cần quan tâm.

Làm như thế nào để bắt đầu tham gia đấu thầu qua mạng? Thuận lợi và thách thức khi đấu thầu qua mạng

Chúng tôi xin tóm lược một số bước mà các nhà thầu cần triển khai để có thể bắt đầu tham gia vào công cuộc đấu thầu số (đấu thầu qua mạng) trong trường hợp nhà thầu chưa tham gia lần nào hoặc có thể đã từng tham gia nhưng còn nhiều bỡ ngỡ:

Việc đầu tiên chúng ta phải xác định đấu thầu nói chung và đấu thầu qua mạng nói riêng là công việc nghiêm túc, lâu dài và phải có chiến lược bài bản từ con người, cơ sở vật chất và cách tiếp cận thông tin.

Về con người, phải xác định là nhân tố chủ lực chiếm phần lớn yếu tố thành công. Trường hợp đã có những cán bộ lâu năm hoạt động trong lĩnh vực đấu thầu cần tiếp tục đào tạo, tham gia các khóa học về đấu thầu qua mạng.

Về cơ sở vật chất, cần chuẩn bị cho mình/doanh nghiệp hạ tầng đường truyền internet ổn định, tốc độ cao, trang bị máy tính chuyên chỉ thực hiện các công việc liên quan đến đấu thầu qua mạng, cài phần mềm diệt virus an toàn.

Cách tiếp cận thông tin cởi mở, đa chiều, đặc biệt là tận dụng các cơ hội mà đấu thầu trực tuyến mang lại..

Dịch vụ kiểm toán CAF chúc quý doanh nghiệp kinh doanh nhiều thuận lợi.